Kars Redkileri

Bu yazımız da Kars ve ilçelerin de kaç köyde Redki var, genelde hangi kabileler var, nerelerden buralara gelmişler ve nüfus bilgilerini vermeye çalışacağız.


Kars, Ağrı ve Iğdır ile birlikte Redkilerin başlıca üç şehrinden biridir. 2016 yılından genel olarak Redki köylerinin nüfusları hesaplamış, Redkilerin en kalabalık olduğu yer Kars çıkmıştı. Bu yazımız da hangi ilçede ne kadar Redki var? rakamlarını güncel bir şekilde vereceğiz.


Kars'da Kağızman haricindeki bölgeler de yaşayan Redkiler, Iğdır'dan buraya göç etmişlerdir. Kağızmandakiler ise, çoğunluğu direk Rewan (Erivan)'dan buraya göç etmişler.

Kars'da kaç köyde Redkiler var?

Kars merkez de tespit ettiğimiz kadarıyla 8, Kağızman ilçesinde 28, Digor'da 11, Sarıkamış'da 10, Selim'de 23, Susuz'da 1, Arpaçay'da 2 olmak üzere, Kars genelinde toplam 83 köyde Redkiler yaşamaktadır. Kars'da Redkilerin en kalabalık olduğu ilçe Kağızman, Kağızman'dan sonra ise Selim'dir. Kağızman'ın neredeyse tamamı Redkilerden oluştuğu için, buradaki Redkiler kendilerini Redki ismi ile değil, Redkiye bağlı kabile isimleri ile tanıtırlar ama, Redki olduklarını da bilirler.

Kars'ın nerelerin de, hangi Redki kabileleri yaşar?

Kağızman'daki Redkiler, Ağrı Redkileri ile komşu olup, bir çok ailenin Ağrıda akrabaları bulunmaktadır. Kağızmanda çoğunlukta Çekemi kabilesi, Çekemi'den sonra ise Torına Mala Kose kabilesi, kısmen ise Kumki, Heciya ve Bekıra kabileleri yaşamaktadır. Kağızman'ın Axwêran (Akören) köyü, başta Ağrı olmak üzere, Erzurum, Hatay, İç Anadolu ve birçok bölgede, bir çok köyü Redkileştirmiştir.
Digor Redkileri, Iğdır Redkileri ile komşu olup, hemen hemen bütün Redki kabileleri burada yaşamaktadır. Digor ilçesi Selim ilçesine büyük göçler vermiş, dolayısıylı Kürtleştirmiştir (Redkileştirmiş).

Kars genelinde Redki büyükleri kimlerdir?

Kars merkezde merhum İsmailê Redki (Çığırgan köyünden), Sarıkamış ilçesin de merhum Hamit Çavuş (Hopwêran) köyü, Selim ilçesinde merhum Hacı Ömer (Eskigazi),  Digor ilçesinde Ali ağa (Başköy),  Hesê Felho (Pıfık), Kağızman ilçesinde merhum Todo Ağa (Akdam), Arpaçay ilçesin de merhum Evde Kolk (Mescitli) Redkilerin barışların da ve önemli meselelerin de her zaman bulunmuşlardır.

Kars'ın neresinde, hangi köyler de Redkiler var?

KARS MERKEZ (QERS)

1: Bayraktar
2: Çermelî (Çerme)
3: Azat (Azad)
3: Çığırgan (Çıxirxan)
4: Çakmak (Çaqmaq)
5: Üçbölük (Maxazpert)
6: Başkaya (Qereaxaç)
7: Hacıveli
8: Ölçülü (Wezin)

KARS KAĞIZMAN (QAXIZMAN)

1: Aydınkavak (Pıfıka Şêxa)
2: Akdam (Axdam)
3: Akören (Axwêran)
4: Bastem (Çaybük)
5: Böcüklü (Borıkli)
6: Zarapxane (Çayarası)
7: Çiftlik
8: Deler
9: Günindi (Kêrs)
10: Ülker (Hulkeya)
11: Prut (Çukurayva)
12: Tıllık (Donandı)
13: Şaban (Şewana Usê Hewıki)
14: Gümüştepe
15:
16: Karabağ (Qerebax)
17: Karakale (Qereqela Êlya)
18: Ortaköy
19: Esenkır (Todan)
20: Posli
21: Karaboncuk (Kasor)
22: Karakuş (Qerequş)
23: Taşbilek (Qereqela Hesen Beg)
24: Yağlıca (Pıfıka Taloya)
25: Keşişkıran
26: Qewekom
27: Çilehane
28: Akçay (Berpırê)


KARS DİGOR (DÎXOR)

1: Alaca (Elece)
2: Aşağı Başköy
3: Yağlıca (Zıxçi)
4: Bostankale (Şeban - Şewana Memına )
5: Yukarı Başköy (Başko)
6: Zıbıni (Varlı)
7: Zeynık (Yaylacık)
8: Derinöz (Ekreg)
9: Bazarcıx (Dağpınar)
10: Tırmaşin (Türkmeşen)
11: Mahirbey (Yayla Sınco)

KARS SARIKAMIŞ (SARÎQAMÎŞ)

1: Armutlu
2. Balıklı (Barxuli)
3: Başköy
4: Güllüce - (Gulice)
5: Gecikmez (Hopwêran)
6: Kazıkkaya
7: Şehitemin (Alekilise)
8: Divik (Yayıklı)
9: Mescitli
10: Yenigazi

KARS SELİM (SÊLIM)

1: Alisofu
2: Aşağı Çepik (Çapka Jêrê)
3: Akpınar
4: Benliahmet (Beglihmed)
5: Bozkuş
6: Dölbentli (Dolbendî)
7: İğdirköy (İdıra Tırka)
8: Yolgeçmez
9: Eskigazi
10: Hasbey
11: Karakale
12: Kırkpınar
13: Kamışlı
14: Katranlı (Qetranî)
15: Beyköy
16: Yukarı Kotanlı
17: Tuygun (Tuyxun)
18: Oluklu (Orıxli)
19: Yukarı Çepik (Çapka Jorê)
20: Yalnızçam
21: Karahamza
22: Aşağı Kotanlı
23: Baykara (Bayqere)


KARS SUSUZ (CILIWUZ)

1: Kayadibi

KARS ARPAÇAY (ZAROŞAD)

1: Atçılar
2: Mescidli


Nerede nüfusları ne kadardır?

Kars genelinde Redkilerin yaşadığı 84 köyün toplam nüfusu, 37632 (otuz yedi bin, altıyüz otuz iki) kişidir. Köylerden göç eden Redkileri saymayıp, bu köylerdeki insanların tamamı Redki saysak, Kars şehir merkezi ve ilçelerinin merkezlerindeki Redkileri de sayarsak, en az 40 bin Redki var Kars'da. Redkilerin yaşadığı köylerin nüfusları aşağıda verilmiştir.

KARS MERKEZ (QERS)

1: Bayraktar - 393
2: Çermelî (Çerme) - 1182
3: Azat (Azad) - 365
3: Çığırgan (Çıxirxan) - 641
4: Çakmak (Çaqmaq) - 796
5: Üçbölük (Maxazpert) - 94
6: Başkaya (Qereaxaç) - 280
7: Hacıveli - 436
8: Ölüçülü (Wezin) - ?

Toplam: 4187

KARS KAĞIZMAN (QAXIZMAN)

1: Aydınkavak (Pıfıka Şêxa) - 891
2: Akdam (Axdam) - 1558
3: Akören (Axwêran) - 1099
4: Bastem (Çaybük) - 160
5: Böcüklü (Boçıkli) - 612
6: Zarapxane (Çayarası) ?
7: Çiftlik  - ?
8: Deler - ?
9: Günindi (Kêrs) - 1686
10: Ülker (Hulkeya) - ?
11: Prut (Çukurayva) - 343
12: Tıllık (Donandı) - 548
13: Şaban (Şewana Usê Hewıki) - 953
14: Gümüştepe - 110
15:
16: Kasor (Karaboncuk) - 95
17: Karakale (Qereqela Êlya) - 289
18: Ortaköy - 511
19: Esenkır (Todan) - 269
20: Posli (Paslı) -  580
21: Karabağ (Qerebax) - 672
22: Karakuş (Qerequş) - 819
23: Taşbilek (Qereqela Hesen Beg) - 256
24: Yağlıca (Pıfıka Taloya) - 340
25: Keşişkıran - 299
26: Qewekom -
27: Çilehane - 398
28: Akçay (Berpırê) - 506

Toplam:12994

KARS DİGOR (DÎXOR)

1: Alaca (Elece) - 389
2: Aşağı Başköy - 132
3: Yağlıca (Zıxçi) - 799
4: Bostankale (Şeban - Şewana Memına ) - 289
5: Yukarı Başköy (Başko) - ?
6:  Tırmaşin (Türkmeşen) - 932
7: Zeynık (Yaylacık) - 500
8: Derinöz (Ekreg) - 519
9: Bazarcıx (Dağpınar) - ?
10: Sorkunlu (Sorxuli) - ?
11: Mahirbey (Yayla Sınco) - ?

Toplam: 3560

KARS SARIKAMIŞ (SARÎQAMÎŞ)

1: Armutlu - 1035
2. Balıklı (Barxuli) - 808
3: Başköy - 1834
4: Güllüce - (Gulice) - 466
5: Gecikmez (Hopwêran) - 714
6: Kazıkkaya - 866
7: Şehitemin (Alekilise) - 437
8: Divik (Yayıklı) - 785
9: Mescitli - 750
10: Yenigazi (Yedikilise) -  569

Toplam: 8264

KARS SELİM (SÊLIM)

1: Alisofu - 232
2: Aşağı Çepik (Çapka Jêrê) -  ?
3: Akpınar - 251
4: Benliahmet (Beglihmed) - 725
5: Bozkuş - 606
6: Dölbentli (Dolbendî) -  132
7: İğdirköy (İdıra Tırka) -  334
8: Yolgeçmez -  391
9: Eskigazi - 482
10: Hasbey - 568
11: Karakale - 500
12: Kırkpınar - 369
13: Kamışlı - 180
14: Katranlı (Qetranî) - 441
15: Beyköy - 542
16: Yukarı Kotanlı - 143
17: Tuygun (Tuyxun) - 281
18: Oluklu (Orıxli) -  96
19: Yukarı Çepik (Çapka Jorê) - ?
20: Yalnızçam - 512
21: Karahamza - 254
22: Aşağı Kotanlı - 139
23: Baykara (Bayqere) - ?

Toplam: 7178

KARS SUSUZ (CILIWUZ)

1: Kayadibi - 239

KARS ARPAÇAY (ZAROŞAD)

1: Atcılar - 561
2: Mescidli - 157

Kars genel toplam: 37140