Kurdistan and the Kurdish kitabında Redkiler

1919 yılında Hindistan tarafından İngilizce hazırlanan Kurdistan and the Kurdish (Kürtler ve Kürdistan) adlı kitapta, Kürt, Kürt tarihi, Kürt aşiretleri ve tanınan Kürt aileleri hakkında bilgiler verilmiştir.


Kitabın 26. sayfasında Redki aşireti, eski ismi olan Zilan (Zilli) ile yer almıştır. Erivan ve Rusya'da yaşadığı belirtilen Redki aşiretinin lideri olarak da, Redki aşiretinin eski liderlerinden Eleşref (Ali Eşref) Bey gösterilmiştir. Eleşref Bey Redkiler ile birlikte, Rusya sınırlarında yaşayan Celali ve Cemaldinilerin de lideri olarak gösterilmiştir.

☆ Zilan, Zilli; Redki aşiretinin 985 yıllarından önceki ismidir. Zilan çatısı altına bir çok aşiret katıldıktan sonra, Zilan bir aşiretler konfederasyonu olmuştur. Ama, gerçek Zilanlılar, Redkilerdir. Ceylan derisine yazılı Redki aşireti soy ağacına göre; Redkiler Mirê Mervan'ın askerlerini yok ettikten sonra (red kırın), Redki (yok eden) ismini almıştır. Redki aşiretinden yaşlılar, günümüzde aşiretlerini tanımlarken bazen Redki, bazen de Zilli derler. Mela Mahmudê Bazidi ve Aleksander Jaba tatafından Kürt aşiretleri hakkında hazırlanan kitapta, Zilan aşiretler konfederasyonu altında hem Redki var hemde Zilli var. Bunun sebebi; Mela Mahmud araştırma yaparken bazı Redkiler aşiretlerini "Zilli", bazıları da "Redki" olarak tanımlamışlar. Yukarıda da değindiğimiz gibi; bu durum hala da geçerlidir.

Bazidi'nin kitabında Bırukiler 400 ev, Redkiler 200 ev gösterilmiş. Günümüzde Bırukiler 160 küsur köyde, Redkiler 324 köyde yaşıyorlar. Bazidi'nin kitabında Redkilerin az olmasının sebebi, yukarıda da belirttiğimiz gibi; Redkilerin bir kısmı da kendilerini Zilli olarak tanıtmışlar. Yani Redkiler toplam 500 haneymiş. Dikkat edilirse, Zilan çatısı altında, alt dal olarak hem Redki var hemde Zilli.

Redkiler (500 hane) ile Bırukiler (400 hane) arasında o zaman ki hane sayısına göre sadece yüz hane fark varmış. Ama günümüzde Bırukilerin köy sayısı, Redkilerin yarısı kadardır. Bunun sebebi; iki aşirette Kafkasya'da yaşıyordu. Ermeniler Müslüman Kürtlere saldırmaya başladığında (1915-1918), Redkilerde iyi savaşanlar, liderlik edebilenler çok olduğu için, aşiretin yüzde doksanından fazlasını Aras Nehrinin batısına getirebildiler. Ama Bırukilerde durum aynı değildi. Binlerce aile orada kalıp, aşiret parçalandı.