Bizimle paylaşmak istediklerinizi, bu haberin altına yorum bölüme ekleyiniz.
Aşağıdaki konular hakkında bildiklerinizi bizimle paylaşabilirsiniz:
1: Redki ismi hakkında bildiklerinizi (isim nereden geliyor?).
2: Redki aşiretinin kollarının isimleri ve kolların isimlerinin nereden geldiği hakkında.
3: Redkilerin yaşadığı köyler (biliyorsanız o köylerdeki Redkilerin soy isimleri ve soy ağaçları).
4: Redkilerle ilgili bildiğiniz tarihi olaylar (savaş v.s).
5: Redkanlı tarihi, önemli şahsiyetler?
6: Redki olan ünlüler (dengbêj, savaşçı, sanatçı, yazar, siyasetçi)?
Not: Bu konular haricinde de bilgi paylaşabilirsiniz.
En çok Gelturiler ile kavga etmişler ama hiç Gelturilerle birbirlerinden kopmamışlar :) Neden acaba?
YanıtlaSilKomki'lerin babası kelmiş. Yaz kış başına komık takarmış. Onun için o dedemizin çocuklarına Komka ve Komki demişler.
YanıtlaSilKom yada Kum, Türkçesi; Külah, takke, kep
SilKumkilerin Iğdırda yaşadığı bazı köyler;
SilCamurlu koyu mustali koyu evci koyu ozdemir koyu civanli koyu osmAn koyu tuzluca ilcesinde var alican koyu halfelide alibey koyu kircicegi eski adi kiracbag koyu komik agri dagin dibinde bir koy aretan koyu
Iğdır'da Güneş ailesi bir dönem Redkilere liderlik etmiştir.
YanıtlaSilAyrıca bu ailenin Ağrı Direnişine de destek verdiği söylenir.
SilDibêjin Redka doxîna xwe ra pîs in...
YanıtlaSilMeselek heye; dibêje keçikekê didide yekî Redkî, keçik siyar dikin dibin. Çend meh şûn da keçik ser mala bavê xwe da tê, diyar wî dibêje:
- Qîza mala qezûrê te ça ne?
Dibêje:
- Dayê zef baş e.
Dibêje:
- Ê mêrê te çane?
Dibêje:
- Wele dayê ew jî baş e.
Dibêje:
- Qîza min ez diya te me, gerekê ez te bipirsim. Lê şêvê çane?
Keçik lêva xwe gez dike, dibêje:
- Dayê dayê, qe nahêle ez çevê xwe vekim.
Dibêje:
- Qîza min wele min bîhîstibû Redka toxîna xwe ra pîs in, loma min got heka ez bipirsin, mêrê qîza min heqîqî Redkî ye, yanê na?
Dibêje:
- Kul mala bavê te neketê, yê en (herî) heqîqî ew e.
Seferberlik zamanında Urfa-Diyarbakır ve Adıyaman taraflarına kaçıp, oralarda kalan Redkiler var. Oralarda kendilerine mıhacır diyorlar. Köylerini tespit edip, hikayelerini yazmak gerek.
YanıtlaSilOsmanlı döneminde bazı Redkili aileler kendilerine sahte seyidlik şeceresi çıkarmıştır. Bu şecereyi çıkartma amacı, devletten maaş alma ve askere gitmemektir. Günümüzde hala şecerenin yenilenmiş (yeni nesillerin eklenmiş hali) hali bir çok ailede mevcuttur. Bu sahte ve uyduruk seçereden dolayı Redkilerin Arap olduğunu iddia edenler vardır. Hatta "Arabistan yada Halep'ten geldik" diyebilecek kadar ileri gidenler de var. Bu tür söylemler asla gerçeği yansıtmamaktadır. Redkiler Kürd komutan Selahaddinê Eyübi'nin dedeleri zamanında beri Kürdlüğün kalesidir. Bugün de Ağrıda,Iğdırda, Kars'da ve Ardahan'da Kürdlüğün yılmaz bekçileri, savunucuları ve koruyucularıdırlar. Bu illerden ve ilçelerinden Kürd hareketi partilerinden seçilen şahısların yüzde yetmiş hep Redkilerden çıktı (araştırmanızı öneririm). Eğer devlet yada faşistler, bizim bu yönümüzü fark ederse, bu sahte şecereler üzerinden saldırıp, Kürd olmadığımızı iddia edecektir. Uyanık olalım.
YanıtlaSilYazarı belirtilmeyen bir yazı (internetten alınmıştır)
YanıtlaSilKurdikan Aşireti Üzerine
Bilindiği gibi Kürt aşiretlerinin birçoğu bir federasyonun içinde yer alırlar. Kürtlerde aşiret sistemi şu şekildedir. Aile/Sülale-Aşiret-Konfederasyon. Kürdistan'da bilinen bazı büyük konfederasyonlar şunlardır; Milan, Zîlan, Berazî, Şadiyan (Şeddadiyan), Çemişgezeg ….Peki Kurdikan aşireti bu konfederasyonlardan hangisinin içindedir veya herhangi bir konfederasyona dahil midir? Şuan cevabı olmayan ama derin, akademik bir araştırmaya muhtaç bir soru. Cevabı kesin olarak yok çünkü görünen o ki birçok konfededaryon ve aşiret Kurdikan/Kurdikîleri kendi aşiretlerinin bir kolu olarak görülüyor. Referans verilen tarihi kaynakların her biri de farklı şeyler söylüyorlar. Örneğin Şerefxanê Bidlîsî, 1597'de yazdığı Kürt tarihini anlatan Şerefname kitabında Kurdikanları, Zırkî (Zerkan) aşiretiyle bir tutup Milan konfederasyonun bir kolu olarak sayarken (?) ayrıca şu kaynakta da Kurdkîler Qarduî olarak yazılmış ve Milan konfederasyonun bir kolu olarak yazılmış. http://www.iranicaonline.org/articles/milan Zırkîler kendilerini Milan konfederasyonundan bağımsız tutup Kurdikanları da kendilerinin bir kolu olarak sayarlar. Milan aşiretinin yaşadığı bölgeler Ûrmiye-Mako-Selmas-Kars-Iğdır-Ağrı-Urfa ve göçmen olarak sürüldükleri Türkmenistan sınırındaki Horasan'ın kuzeyidir. Zirkîler de Erzurum-Batman-Van-Erzincan,Urfa da yaşarlar. Her iki aşiretin yaşadıkları coğrafya ile Kurdikanların dağıldıkları coğrafya benzer.Yine Beraziler de kendi konfederasyonlarını sayarken Kurdikanları kendi konfederasyonlarının bir kolu olarak sayarlar. Beraziler kendilerine bağlı olarak şu aşiretleri sayarlar;
Eladînan,Dîdan,Dînan,Qeregêçî,Kêtikan,Meafan,Mîrî,Oxçiyan,Kurdikan,Pîjan,Şedadan,Şêxan,Zerwan,Asiyan (Not;Dînan ve Kêtikanlardan bazıları kendilerini Berazilerden kabul etmezler). Beraziler de Kobanê'den Erzurum'a kadar yine Kurdikan aşiretinin dağılışıyla benzerlik gösteren bir biçimde dağılmışlar. Son olarak bir kısım araştırmacılar da Kurdikanları Zilan konfederasyonunun bir parçası olarak gösterirler. Zilan konfederasyonunun da şu aşiretlerden oluştuğunu öne sürerler; Zîlî, Birûkî, Dêlûkî, Bekirî, Pîrexalan (Pîrebadan?), Siwêdî, Redkî, Geltûrî, Kurdikî, Cemaldîni, Dilxêrî, Mam zedî, Celalî. Zîlanların hemen hepsi Serhad bölgesinde Ağrı-Kars-Batman bölgelerinde yaşar ve gerçekten de Kurdikanlarla en iç içe yaşayan aşiretler bu konfederasyona bağlı aşiretlerdir. Kurdikilerle Redkiler,Cemaldiniler, Gelturililer bekiriler,Birukiler yıllardır iç içeler, bazen aynı köylerde yaşarlar ve birbirlerine kız alıp verirler. Ayrıca ünlü Kürt alim ve tarihçi Mela Mehmûdê Bazîdî (1797-1863) de Kürtçe olarak yazdığı ‘Edet û Rusumatnamey-i Ekradiye’ (Kürtlerin Adetleri) kitabında Kürtleri demin adını verdiğim aşiretlerle beraber Zilanların bir kolu olarak sayar ve Bayazıd (Bazîd) sancağındaki nüfuslarını 150 hane olarak verir. Hem tarihi referanslardan dolayı hem de yaşadıkları coğrafya ve yakınlık kurdukları aşiretler göz önüne alınırsa Kurdikanların Zilan konfederasyonu'nun bir kolu olması fikri kabul edilebilir gibi görünüyor ama başta da dediğim gibi daha fazla araştırmaya muhtaç. Kurdikanlar tek başlarına bir aşiret olup zamanla güçleri azalınca başka bir konfederasyonun içine de girmiş olabilirler (Kürdistan'da böyle örnekler vardır). Çünkü Kurdikanlar “Kurd” ismini yani ulusunun ismini taşıyan tek Kürt aşiretidir. Ulusa kendi ismini veren aşiret muhakkak güçlü bir aşirettir ki ismini tüm ulusa vermiştir. Zamanında çok güçlü olup sonradan gücünün azaldığı ve bir konfederasyonun içine girdiği fikri de bu nedenle güçlü bir fikir olarak duruyor. Yine tarihte Kardukhi olarak bilinen ve Kürtlerin atalarından sayılan Kardukîlerle de isim benzerliğine sahiptir. Bknz: Kardukî/Kurdikî. Welhasılıkelam bu aşiret hem ulusa ismini verdiğinden hem de tarihimizi, atalarımızı bilmemiz gerektiğinden üzerinden önemle durulup, araştırılması gereken bir aşirettir.
Yazının kaynağı: http://dirokzann.tumblr.com/post/152258615744/kurdikan-a%C5%9Fireti-%C3%BCzerine
SilDedelerimiz, babalarından, dedelerinden bahsedince, şöyle derlerdi:
YanıtlaSil"Binkozê me qiraxên Avareş, Çemê Erez, zozanê me li Elegez bûne"
Türkçesi: "Yerleşkelerimiz Avareş ve Aras nehrinin kenarları, yaylalarımız Elegez dağlarındaymış."
Ata yurttan tamamıyla kopmak için büyük katliamlar, soy kırımlar yaşamak gerek. Yoksa o kadar insan neden göç etsin ki? Düşünün ki, şuan sadece Ağrı, Kars ve Iğdır'da (diğer illeri saymıyorum bile) Yüzden fazla köyü olan bir aşiretin tamamı, oralardan gelmiş. Bu kadar büyük bir göç hiç bir tarih kitabında geçmiyor. Neden?
Çünkü sahipsiz bir millettir Kürdler. Hazreti Ahmedê Xanî'nin dediği gibi:
"Ez mame di hikmeta Xwedê da
Kurmanc di dewleta dinê da
Aya bi çi wechî mane mehrûm
Bilcumle ji bo çi bûne mehkûm
Lew pêk ve hemîşe bê tifaq in
Da’îm bi temerrud û şiqaq in
Ger dê hebûya me ittifaqek
Vêke ra me bikira me inqiyadek
Rom û ereb û ecem temamî
Hemiya ji me ra dikir xulamî
Tekmîl dikir me dîn û dewlet
Tehsîl dikir me ilm û hikmet
Rabit ji me jî cihanpenahek
Peyda bibitin ji me padişahek’’
Ben Ağrılıyım kökenim revandan süre gelip Ağrının hamur ilçesine bağlı bulunan Malhas köyüne yerleşmişiz Ağrıda babam Ahmet acar.Amcam Mehmet Şerif bilen.dayım Mehmet sabuncu bu aşirata önderlik yapıyorlardı şimdi İstanbul'da akraba bağımızı genişletmeye çalışıyorum kedim ist Pendikte ikamet ediyor ve Marmara Bölgesi Ağrı dernekler federasyonu genel başkanlığını yapıyorum.yine Vakıfay hayır kuruluşları şube başkanlığı yapmakla kalmayıp doğu ve Güneydoğu gen baş vekilliği bir okadarda STK.larada görevliyim saygılar
YanıtlaSilMustafa Acar
Kağızman Ağdam köyünden
YanıtlaSil4 büyük aile var soyatlar kaya turan kılıç yıldız yinede ortaķöyde geldikleri biliniyor kağızmana bağlı
Mesela bizim orda bi laf var gelturada male xu bekırada canexu bıparezinin.
YanıtlaSilKars yöresinde yaşamaya başlarlar sarı kamış dolaylarında ordaki farklı aşiret lerinden olan husumet lerden dolayı Iğdır hasanhan ve Milo (kerim beyli)köylerinde yaşamaya başladılar 42 yıl rus imparatorluğunun Osmanlı yla yapılan bir anlaşmada bu bölge rus cari yönetir yazın Ermenistan bölgesi olan ele gez (Alagöz dağları )hayvancılık yaparlar kış aylarında Iğdır Ovasında yaşarlar 1930 Agıri isyanlarinda yaşadık ları bölge yasaklanır çoğu Kars olmak üzere farklı bölgelere yayilirlar bir müddet sonra Iğdır Evci köyü metruk köy olan evciye yerlesirler evciye azeri halkı daha önce yerleşmiştir evci köyü ermeni halkının yaşadığı (evcilar )170 ermeni hane 2 kilise Surp azdizvazin kilisesi ve yeni Meryem Ana kilisesi köyün merkezinde varmış bir eczane ve 50 dönüm Ortodoks mezarlığı bu köyde yaşayan Ermenilerin bağcılık ve şarap üretimi yapılıyormus evcide yaşayan redki ler bir kısmı Kerîm beyli köyünde yaşıyorlar. Redkanlar hamidye alaylarinda yer almamislardir çok cuzi sayıda hamidye askeri olmuslar redkiler köklü ve asıl kolektif yasamlariyla bilinirler ağrıdı ve büyük bir kısmı Iğdır da olan (kumki)lerde redki asiretin mensublarindandir kumki ismini dedeleri kel olduğunda dolayi yazın bile tiftik bir Kom takarmis kumki ısmini de böyle alırlar. redki aşireti Kürtlerin yilardir verdikleri ulusal ve demokratik hak arayislarinda da tavisiz yer almıştır.
YanıtlaSilAğrı ile Kağızman arasındaki köylerde sadece Redkiler değil, bütün Kürtler Sırdolu merhum Mıheme Şerif Bulan'ı çok severler. Birgün Redkilerle iç içe yaşayan Êli'lerin köy dolmuşu köye doğru giderken, yolda biri arabalarına binip, biraz gittikten sonra arabadakilere "hun jı çı kesine" (kimlerdensiniz) diye sorar. Onlar da "Em ometa Mıheme Şerif'ın" (biz Mıheme Şerif'in ümmetiyiz) derler.
YanıtlaSilIğdır bölgesinde ki retkanlıların en büyük babaların iki kardeş biri emo biri üzeyir annelerinin ismi elif gözleri göremediği için üzeyir onu yaylada bırakmıştır emmo dedemiz duyuyor tekrar yaylaya geri gider ve büyük annemizi alır gelir üzeyir dedemiz beddualar alıyor torunları yukarı çamurlu da haco dedemiz hakveyis ve aşağı çamurlu dalar.
YanıtlaSilAhmet Çatalkaya
Güney Kürdistan'ın Duhok şehrinde Rekani isimli bir aşiret var. Bu aşiretin Redkiler ile bağlantısı olabilir.
YanıtlaSilKağızman Kêrs ve Ağdam köylerindeki Redkiler, Güney Kürdistan'ın Süleymaniye kentinden geldiklerini söylerler. Bağlantı olabilir.
İkinci olarak da Şerefname'de Redki aşireti Redkani, Redkanli ve Rekani şekillerin de telaffuz edilir.
Nizam Çetinkaya:
YanıtlaSilZilan köyünde oturan redikanliar dönemin zorba eşkıya başını gece öldürüp (redkir)haberini verir tümüyle gece ordan göçerler bir kısmı hinis.a gelir diğerlerinin kars.ağrı iğdır bölgesine giderler rahmetli hacı şerifin bizzat anlatigidir
Redkiler Cebrailê kalın cilocuklaridir.Dogu beyazit taki zilan lar mala Cemalettin beyin ailesidir.
YanıtlaSilDiğer namı Mirhan beydir...
Mele bazidi ondan bahseder.
Mala Cemalettin beg ailesi diyor o da 4.murat zamanında yaşamış Köse Süleyman in dedesinin abisidir
Bunlar hepsi İshak Paşanın dedesi Çolak Abdi ye yardıma gitmişler. Olabilir akraba irsi bir bağlantıları olabilir
SilPatnos'da da belki 100 Redki ailesi var. Hepsi birbirleri ile akrabadır. Sülaleye Kalozi diyorlar.
YanıtlaSilHesepêxas Ağrı dağında bir köymüş. O köy 1926 yılına kadar Redkilerin di. 1926 yılında Ağrı isyanı olunca, devlet o köyü boşaltıyor. Bu köyden ayrılan insanlar, Kars, Ağrı, Iğdır, Muş ve Van'a dağılıyorlar. Redkiler bu köyden olanlara Hesepêxasa demişler. Yani Hesepêxaslılar, Hesepêxas'tan olanlar anlamındadır.
YanıtlaSilHesepêxas şimdi Iğdırdaki Redkiler tarafından yayla olarak kullanılıyor.
Elîyê Nevîya kurê Gulî Axayê Redkî ye. Elîyê Nevîya di sala 1936 yan 38an da ji devdora Agirî û Îdirê diçe Filistan (Ermenîstan)ê wê derê qîzeke kurdan dixwaze. Jê ra kur û qîzek dibe. Navê kurê wî Mihemedê Elîyê Nevîya ye. Eva mala Redka serî da diçine herêma Araratê ya li Filistanê. Wê derê wexta Fille 30 hezar kurd dikujin, mala Mihemedê Elîyê Nevîya jî direve Rûsya yê. Fillê ku zilmeke mezin tînine serê kurdan, 30 hezar kurd dikujin, çiqas merzelê kurdê misilman hene, gişta xera dikin, hestîya merzela da derdixin, daxêjine çema û rast besta. Merzelê Elîyê Nevîya jî xera dikin, hestîyê wî davêjine çema. Filla zilmeke wusa anîne serê kurdan, dinyayê da tiştekî wusa tu derê nehatîye dîtin.
YanıtlaSilRedkilerin üç eski bölgesi, Ramazankent, Horgof ve Serdarbulak'tır.
YanıtlaSilRetikidir bide bu aşiret erivanda gelirken iki kişi öncülük yapmış evdo ağayla ve ali ağa tabi bu arada bu dediğin 157 ev ayni zamanda akrabaymişlar
YanıtlaSilKêrs'den İlkan ailesinin dedesinin dedesinin anlattığına göre: 1550 yılında, Yavuz Sultan Selim'in Çaldıran zaferinden sonra, bir çok mülsüman Kürt aşireti, Yavuz'a destek olur, yanında olduğunu belirtir. Bunlardan biri de Redkilerin atalarıdır. Redkiler, güney Kürdistan'ın Süleymaniye bölgesinden, İran üzerinden Osmanlıya geçerler. İrandayken çetelerin bunlara saldıracağı haberini alırlar ve önderleri onlara der ki, "çete geldiğin de her biriniz, birisini çadırana alsın ve yok etsin" onlarda öyle yapıp, sabah gelip önderlerine "me ew redkırın, red bun" (onlar yok ettik, yok oldular) derler. Ve böylece o olaydan sonra ismimiz Redki olur. Yani Redki ismi enaz 500 yıllıktır. Öncesin de adımız neydi? Bilmiyorum.
YanıtlaSilŞuan ki Redkilerin hepsi, 500 yıl geriye gittiğimiz de, bir sülaledir. Yani 500 yıl öncesine gidersek, hepsi birbirleri ile kardeş, amca çocuklarıdır.
600 yıl geriye gidersek, Redkilerin ilk babasına ulaşırız.
REDKAN BÜYÜK AŞIRETDIR. ASIL ÖNDERLERI TORINA KOSADIR KARS TARAFIN KALIYORLAR GÜLI CEVHER BEG TORUNA KOSADIR AĞRININ TAHMINIME GÜRE ZORO DA EYIP PAŞA OĞLU MEMÉ BEN VURDUM AĞRIDA ŞIMDI TORUNLARI VAR ONLARDA TORUNA KOŞA DIR REDKAN ASLINDA AZERBEYCAN ILE ERMENISTAN ARASINDA KIZIL KURDISTANDA KARSA KAĞIZMANA KADAR REDKAN AŞIRETIDIR GULICEVHER BEG RUS YADA GENERALIĞA KADAR YÜKSELLMIŞ NIGALO DÜNEMINDE 1840 LARDAN SONRA YAŞAMIŞ TARXAN BEYÉ TAKORI IRAN QELENİ SAVAŞINDA IRANA KURD ELCISI OLARAK ANLAŞMAK IÇIN SARAY MEĞILE IRAN ŞAHIN ANLAŞMAYA GIDINCE PÜSUYA LA YAKALANIR KAFASINI BALTAYLA KESIYORLAR
YanıtlaSilYANI TORUNA KOŞA REDKAN AŞIRETIYLE RUS SAVAŞI ÇOK OLMUŞ
TABIKI IMKAN OLURSA Moskova da karsta IĞDIRDA ermenistanda arşivlerden araştırıp bütün tarihiyle bulmak güzel
Ben 60 yaşındayım. Eleşkirtliyim ve Moti aşiretindenim. Redki gerçekten de kahramanların aşiretidir.
YanıtlaSilBizim Eleşkirt tarafında şöyle bir deyim var. Mesela şöyle derler "sala êla Redka jı Rewanê hat, fılankes hate dınê", "Sala êla Redka hat, fılan tışt bu."
(Filankes, Redki aşiretinin Rewandan geldiği yıl doğdu), (Filan olay, Redkilerin geldiği yıl oldu)
Vesim Camkıran
YanıtlaSilbizim dedelerimiz beni horsan tarafından yani İran la Afganistan arasında bir yer Mevlana nında memleketi gelirken şuanki İran’ın tebrız şehrinde bir dere kenarında mola veriyorlar ödenenin şahahın tabur askeri bunların etrafını sarıyor bizden izin siz burya çadır kurmuş sunuz size ceza keseceğiz demişler bizim kılerde çaresiz bir şekilde kabuletmişler size şukadar altın verelim demişler kabul etmemişler peki neistiyorsunuz burda kurduğunuz çadır sayısıkadar genç kız veya gelin çadırlara koyacaksınız bizim askerlerle olacaklar derler bizimkilerde kabuletmişgibi görüp bütün çadırlara gençleri yerleştiriyorlar bu çadırlardan içeri giren askerlerin kellerini kesiyorlar o gece onların hepsini bitirdikleri bir birlerine bağırıyorlar me ewana redkırın me ewana redkırın o günden sonra redkan ismiyle anılmışlar
Elesor da var Elesorki de var.
YanıtlaSilElesor Redkidir
Elesorki Celali.
Kurdiki/kurdikanlar ile redkiler bağlantısı var mı?
YanıtlaSilAğrı Goncalı (Xaçuli) ve Kars Kêrs yaylasında bazı Kurdkili yaşlılar ile konuştuk. Kendileri Redki olarak tanırlar. Ama biz tam emin değiliz. Araştırmaya devam ediyoruz.
SilHepsini Bi depoya koyup yakıyorlar 1kişi sağ kalıyor dışarı çıkıp ağıt yakıyor gı redbu diye bağırıyo
YanıtlaSilÖyle deyil retkan aşireti böylece retkan aşireti ismi koyuluyor eskide büyük bir aşiret varmış her aşireti gidip malları ve çoluk çocuk irzlarina geçiyorlardı sıra retka aşireti ne gelince bunlar rrtkan aşiretine misafir oluyor her biri bir eve gidiyor retkanlar bunları evinde öldürüp herkes dışarı çıkıp red diyor ondan bu yani retkan
YanıtlaSil