Ruslar Tarafından İdam Edilen Redkiler

Bu resimler yıllardır bir çok site tarafından paylaşılıp, "Bulgarlar tarafından asılan Türkler" başlığı kullanılırdı. Ama doğru değil.  Resimdekiler Redki aşiretinden rahmetli Xelife Heci İsmail ile sağ kolu ve yeğeni Emer'dir.

Xelife Heci İsmail'in torunu Ali, Rusyaya gider. Orada Krasnador şehrinde Redki aşiretinin Kumki kolundan biri ile tanışır. Krasnadorlu aile, Erivandan oraya gitmiş bir ailedir.

Krasnadorlu olan Redki, Ali'ye diyor:
"Bende Redki aşiretindenim. Türkiyeye geldim, Van'a gittim, Redkileri araştırdım, kimseyi bulamadım."

Ali de der:
"Redki aşireti Van'da fazla yok. Daha çok Iğdır, Kars ve Ağrıda kalabalıklar."

Krasnadorlu Redki de diyor:
"Bende Rus arşivlerinde araştırma yapıyorum. Bazı şeyler buldum."

Ali'ye bulduğu bazı resimleri gösterir, resimlerin hikayesini anlatır. Meğerse resimdekiler Ali'nin dedesinin babası Xelife Heci İsmail'dir. Bunun üzerine resimleri Ali'ye verir.

Resimdekilerin hikayesine gelince. Hacı Hasan Gültekin'in dilinden;

Yaşlı olanın ismi Xelife Heci İsmail. Genç olan da sağ kolu ve yeğeni Emer'dir.  Şuan Iğdır Evci köyünde yaşayan Göre ailesi ve Bulanıkta yaşayan Gültekin ailesinin dedeleridir. 1926 doğumlu olan Bulanık Koğak köyünden Koç Ali, fotoğrafa bakınca Emer'i tanıdı. Aile aslen Erivan, Şamiran köyündendir. Şamiran köyü, Redki aşiretinin eski bir köyüdür. Xelife Heci İsmail, Erivan'da Redki aşiretinin ruspisiydi (aksaçlı). Xelife Heci İsmail çok dindar biriymiş.

Redki aşiretinin Hesepêxas babasından Abdurrahman, Sultan ve Hasan isimli üç kardeş, Ruslarla savaşmışlar. Ne kadar asker gelmişse, öldürülmüş. En sonunda bir yüzbaşı da öldürülür. Abdurrahman, Sultan ve Hasan kardeşler, Iğdır Tuzlucuya kaçınca, Rusya diyor "biz bunların ileri gelenini tutuklamadıkça, bunlar gelip teslim olmazlar". Böylece Xelife Heci İsmail'i tutuklarlar.

Ruslar Xelife Heci İsmail ve yeğenini hapse atar, namaz vakti geldiğinde, Xelife Heci İsmail'in namaz kılmasına izin vermezler. Birde bakarlar ki, zindanın kapısı açıktır, abdest almış geliyor. Asker gidip üstüne olayı anlatınca, üstü dalga geçerek, inanmaz. Diğer gece kendisi gelip kapı kilitler, denemek için iki tane de tekme vurur. Sabah tekrar kapının açık olduğunu görünce, Rus padişahı Nigalo'ya haber verirler. Nigalo'da diyor "onu asmayın. Serbest bırakın, Rus devletine dua etsin, yeterdir." Xelife Heci İsmail ve yeğeni serbest bırakılırlar. Daha sonra Abdurrahman Tuzluca'da Ruslarla çatışmada yaralanıp, kaçıp izini kaybeder. Sultan ve Hasan yakalanıp götürülüp idam edilirler (1912).

Xelife Heci İsmail'de Redki aşiretinin Erivan göçünden bir kaç yıl önce vefat edip, Şamiran köyünde defin edilir. Xelife Heci İsmail'in mezarı, Redki aşiretinin Erivandaki eski köylerinden Şamiran'dadır. Şuan o köyde Êzdi Kürtler yaşar. Birkaç defa mezarı yıkıp orayı tarla olarak kullanmak isterler. Ve sürekli başlarına kazalar gelince, artık mezara karışmazlar.

Bu fotoğrafları gönderen Redki, fotoğrafları Rus arşivlerinde bulmuş. Yakında Iğdıra gelecek ve bizlerde kendisi ile tanışacağız.

Paylaştığımız bu fotoğrafın haricinde, dört tane fotoğraf daha göndermiş. Birinde Xelife Heci İsmail abdest alıyor, birinde namaz kılıyor, birisinde de Hasan ve Sultan kardeşlerin idam kararı okunuyor, birinde de idam ediliyorlar.

Mekanları cennet olsun.

Olayı ayrıntılı öğrenmek için aşağıdaki videoyu izleyin: