Mıhê Sılêmin ve Kulla Muşê

Bu yazımızda Kağızman ile Tuzluca arasındaki Tujıkê Mıhê Sılêmin dağına adını veren Mıhê Sılêmin, Kulla Muşê hastalığı ve Redkanlıların Muş'tan göçünü bahsedeceğiz.
Kul Kürtçe olup, Türkçe anlamı hastalıktır. Kulla Muşê ise; Muş hastalığı demektir. Kürtler arasında bir efsane gibi anlatılan bu hastalık türü, o dönemler birçok insanın hayatına mal olmuş.

Mıhê Sılêmin şuan Redki aşiretinden enaz yirmi köyün babasıdır. Aşağıda anlatacağımız olay, yüzlerce yıldır Redki aşireti içerisinde bir efsane gibi nesilden nesile anlatılır;

Mıhê Sılêmin, karısı ve çocukları ile Têxuta Kopê (Bulanık, Balotu) köyünde yaşıyormuş. Orada Kulla Muşê'den birçok akrabası, karısı ve bütün çocukları ölürler. Mıhê Sılêmin anlatmış;
Ben birgün uzanmıştım, gözüm uykuda, kulağım sesteydi (çavê min xewê da, guhê min guhdarîyê da bû). Rüyada iki kişi içeri girdi, iki tane sivri külah başlarındaydı. Biri dedi:
"Vuralım, yaz dolusu ile gelsin"
(Emê lêxin, bira tev zîpika biharê were)
Diğeri de dedi:
"Çoluk çocuğunu, aşiretini, hepsini öldürdük. O tek kaldı, günahtır. Bundan sonra evini alsın Gelîyê Zîla'ya gitsin. Onun kaderinde Heci Mıhemedê Hecidêri'nin kızı Şabegi var. Gitsin onu bulsun."

Rüyasına girenlerden biri tekrar sesleniyor, diyor:
"Mamed Ağa eğer uyanıksan duy, uyuyorsan rüyana gelsin; yarın bir koyunun doğuracak, iki tane bembeyaz, kara gözlü kuzu getirecek. Birini evin hizmetçisine, diğerini çobana kes (dirûf bike), oda senin başının sadakası için. Madem biz hepsini öldürdük seni bıraktık, oda senin başının sadakası olsun."

Mıhê Sılêmin sabah kalkıyor, aynı şekilde bir koyunu iki tane bembeyaz, kara gözlü kuzu doğuruyor. Aynen dedikleri gibi yapar. Evi alır, Geliyê Zila'ya gider. Geliyê Zila'da zaten Têxut köyüne yakındır. Gidiyor, bakıyor orada bir çadır var, bir grup var. Oda koyunlarını, adamlarını oraya bırakıyor. Orada su götüren iki kız varmış, gidiyor yanlarına, kıza diyor:
"Bu kimin sürüsü, sen kimin kızısın?"
Diyor:
"Bu Heci Mıhemedê Hecidêri'nin sürüsüdür. Bende onun kızı Şabegi'yim."

Kız öyle diyince, Mıhê Sılêmin'in rüyası aklına gelir.  Orada kızın ailesine rüyasını anlatır, Şabegi'yi ona verirler. Ve İsmail, İbrahim, Hemze (Kalê) ve Abdullah isimli dört oğlu olur. Buradan Iğdır ve çevresine dağılırlar. Mıhê Sılêmin şimdi yaşayan kuşağın dokuz, onuncu kuşak dedesidir.

Bu bilgiler Muş Malazgirt'in Bızırxane köyünde yaşayan 55 yaşındaki Ömer Gülün'den derlenmiştir. Mıhê Sılêmin'in dokuzuncu kuşaktan torunu olan Ömer Gülün'ün dedeleri, Doğubayazıt Korım köyünden oraya göç etmişler.