Ahıska Kürtleri üzerine Yeni Belge: Zagurskiy’in Seyahati

 

Rus dilbilimci L. P. Zagurskiy’in 1872 tarihli Ahıska seyahatinde Kürtlere yer veriliyor. Tarihçi Dr. İsmet Konak ve araştırmacı Nihat Öner’in yaptığı incelemede, İsmaililer, Cunukiler ve Kirmançlara ilişkin önemli ayrıntılar göze çarpıyor.

Çomaxê Redka Nasıl Yapılır?

Redki Aşiretinin sembolü, Çomaxê Redka nasıl yapılır?  Redki aşiretinin meşhur çomağı. "Çomaxê Redka bın bıçenga wan da ne" deyimi ile Redki aşiretinin anlatıldığı meşhur çomağın yapılış tarifini elimizden geldiğince tarif etmeye çalışacağız.

Redki Aşiretinden Bahseden Bazı Kitaplar

Bu yazımızın konusu, Redki aşiretinden ve Redki aşiretinden tanınmış tarihi kişiliklerden bahseden bazı kitaplardır. Kitapların isimlerini, basım yıllarını ve yazarların isimlerini vereceğiz.

Redkan Aşireti Hakkında Bilgilendirme

Redki - Redkan Aşireti

Şuan Ağrı, Kars, Iğdır, Muş, Erzurum, Ardahan, Van ve çeşitli şehirlerde 350 küsur köyde yaşayan Redki aşireti, en büyük Kürt aşiretlerinden biridir.

Mehmet Nuri Güneş Redkan Aşiretini Anlatıyor

 Redkan aşireti beyi Guli Cewer Ağa'nın torunu, Iğdır eski belediye başkanı Mehmet Nuri Güneş, Redkan aşiretini anlatıyor.

Şehid Hemido

 

“Lı mı lolo lı mı lolo
Kemalo delu dine
xençera ziv dertine
pê koka Redka tine”

Redki aşiretine Ruslar tarafından beylik nişanı verilmesi

Redki aşireti Erivan'dayken, Ruslar Kürt aşiretlerinde belirli bir kişiye beylik nişanı verip, Kürtleri devlet nezdinde temsil ederlerdi. Müslüman Kürtlere bir temsilci, Êzdi Kürtlere bir temsilci verilirdi.

Apê Musa'nın Sözlüğünde Redkan Aşireti

Kürt bilgesi Musa Anter'in (Apê Musa) 1967 yılında İstanbul'da Yeni Matbaa'da basılan "Ferhenga Kurdî Tirkî" (Kürtçe Türkçe Sözlük) adlı kitabı, döneminin en kapsamlı ve en başarılı sözlüklerinden biridir.

Mehrdad Izady'in haritalarında Redkiler

Dünyaca ünlü Kürt profesör Mehrdad Izady, Kürt tarihi üzerine yazdığı makaleler, kitaplar ile kendisinden çokça bahsettiren bir yazardır. Şuan Kansas Üniversitesi'nde eğitmen olan Izady, Kurdisnica adlı internet sitesi üzerinden yeni bir harita yayınladı.

Eleşref Bey ve Rus Çarı

 

Bir gün Rus Çarı, Eleşref Beyi başarılarından dolayı ödüllendirmek istemiştir.

1890 Yılındaki Bir Kitaba Göre Redkiler

Fransız antropolog, arkeolog, Kafkasya, Ermenistan, Anadolu ve Kürdistan uzmanı ve ayrıca fotoğrafçı olan Ernest Chantre (1843-1924) tarafından 1890-94 yılları arasın da hazırlanan "Transkafkasya, Küçük Asya ve Suriye Bilimsel Misyonları" adlı kitapta, çeşitli Kürt aşiretleri ile birlikte, Redki aşiretinden de bahsetmiş.

Deli Kemal'in Ağrı İsyanında Redkilerin Başına Getirdikleri

Ahmet Aras'ın "Serhıldana Seyidan u Berazan" adlı Kürtçe kitabı, Ağrı İsyanı ile ilgili bir kitaptır. Kitapta Ağrı Direnişçileri Seyithan ve Alican şahsında, bölgede yaşanan olaylar tanıkların dilinden anlatılmış. Ağrı İsyanı döneminde Ağrı ve çevresinde Kürtlere büyük zulümler uygulayan Deli Kemal isimli bir komutanın, Karaçoban ilçesine bağlı Kırımkaya isimli Redki köyüne gidip, köylülere yaptığı zulmü anlatan bir tanık var. Söz konusu bölümü Êla Redkan olarak sizler için Türkçeye çevirdik.

Mela Mahmudê Bazidi'nin Kitabında Bazı Aşiretler

Kürt alimi Mela Mehmûdê Bazidi tarafından Kürdistan’da çeşitli dönemlerde (1850-1856) Kürt aşiretleri üzerinde yaptığı araştırmalar, o dönem Erzurum’da görevli olan Rus diplomat Alexander Jaba tarafından Petesburg’ta kitap haline getirilir. Bu kitap 1999 yılında Kürt yazar Cankurd tarafından "Camî'yê rîsaliyan û h'îkayetan bi zimanê kurmancî" ismi ile Kürtçeye çevrilip yayınlanmıştır. 2016 yılında ise Avesta yayınları tarafından hem Kürtçe hemde Türkçe olarak yayınlanır.

Dîroka gundê Dûmanê

 

Meseleyek heye, em mesele dibêjin lê raste. Li ser mêrxasîya malbata Kumkî ne. Mezinên me hemasa, gava ku yek mêrxasîyek bikira, digotin "ew mêrxasî ji apê wî yê Mexso da tê".

Elî Axa û Gula Şolikî

 

Li ser merdîya Elî Axa (Elîyê Ahmed) min çend tişt ji mezinên xwe bîhîstin. Ezê ji we ra behsa meseleyekê bikim;

Tarihçi Letif Bruki'nin Dilinden Redkan Aşireti

 

Bu akşam (4 Ekim 2020) saatlerinde Yekbûn TV'de Yücel Aslan'ın sunduğu Ava Erez programına katılan tarihçi Letif Memmed Bruki, Kafkasya'da Kürt tarihi ve Kürt aşiretleri hakkında çok önemli bilgiler verdi. Programın 39. Dakikaları ile 55. dakikaları arasında Redkan aşiretinden de bahsetti.

ERMENİ EDEBİYATINDA (Abovyan yazıtlarında) KÜRTLER

 

Ermeni edebiyatının büyük yazarlarından Abovyan, Kürtler hakkındaki yazılarında, Kürtlerin genel özellikleri, ahlakları ve gelenekleri hakkında değerli bilgiler vermektedir. Abovyan bir yazısında Redkan aşireti beylerinde Guli Cewer Ağa’nın amcası Çongdeve Hüseyin Ağa’dan da bahsediyor.

Eski bir kitaba göre Redkan aşireti

1916 yılında yazılan  "Kürtler: Tarihi Ve İctimâî Tedkikâ" adlı kitapta, Redkanlılar hakkında bazı bilgiler veriliyor.

Mıhê Sılêmin ve Kulla Muşê

Bu yazımızda Kağızman ile Tuzluca arasındaki Tujıkê Mıhê Sılêmin dağına adını veren Mıhê Sılêmin, Kulla Muşê hastalığı ve Redkanlıların Muş'tan göçünü bahsedeceğiz.

Zerif Xatun Olayı ve Êzdi Kürtlerin Redkilere Sığınması

Van Ebex bölgesinde, Êzdi Kürtlerin liderliğini Çoban Ağa yaparmış. Gerçek ismi Miro olan Çoban Ağa, öncesinde çobanlık yaptığından ona Çoban Ağa denilmiş.

Redkan Aşireti ve Rewan Göçü

Êla redkan sitesinde yazılanların hepsi aşiretimiz açısından çok değerli bilgi ve belgelerdir, emeğinize sağlık. Biliyorsunuz bizim tarihimizin bir bölümü de yazılı değil, sözlüdür. Bazen bir kılamda bazen de ağızdan ağıza gelmiştir. Bende bir Redkili olarak büyüklerimden duyduğum bazı bilgileri paylaşmak istiyorum;

Erivanlı bir Kürt yazarın kitabında Redkanlılar

Erivanlı yazar Ahmedê Gogê'nin Dengê bav kala isimli kitabında Redkanlılar.

1879 Yılına Ait Rus Belgelerinde Redki Aşiretinin Bazı Köyleri ve Nüfusları

BELGE: 1879 Yılına Ait Rus Belgelerinde Redki Aşiretinin Bazı Köyleri ve Nüfusları.

Sürmeli Mehmet Paşa ve Redkan Aşireti

Sürekli birçok kişi Sürmeli Mehmed Paşa'nın kadim bir Kürt aşireti olan Redki aşiretinden olduğunu söyler ama, bu doğru değildir. Sürmeli Mehmet Paşa, Redki aşiretinden değil. Redki aşiretinin yeğenidir.

Erivan Göçü Hakkında Video

Revan'dan Muş'a kadar olan aşiretimizin yaşamından bir kesit. Konuşan dedemiz Muş Bostankent köyünden rahmetli KELEŞ GÜNGÖR (Keleşê Heci Baha).

Mehkê Zewê'nin Hikayesi (Video)

Redki aşireti Katêyi sülalesinden Mehkê Zewê'nin Elegez dağında bir Ermeni kızını kurtarması ve sonrasında aileleri ile dost olmaları.

Kazakistan'da Redkanlı Bir Aile

Kazakistan'ın başkenti Astanada yaşayan Mala Seyid Sedo ailesinden Remezanê Mecitê Hıseynê Seyid Sedoyê Usıv, sitemiz Êla Redkan'a ulaşıp, Aras Nehrinin bu tarafında yaşayan akrabalarını bulmamızı istediler. Bu yazımız da aile ve ailenin yaşadıkları hakkında bilgiler vermeye çalışacağız. Aile ile akraba olabileceklerini düşünenler, bizlere ulaşabilirler.

Çeşitli yabancı gazete ve kitaplar da Redkiler

Aşağıda çeşitli yabancı dillerde yayınlanmış kitap, dergi ve gazetelerden Redkiler ile ilgili bazı bölümler paylaşacağız.

Koseyi Sülalesi Nerelerde Yaşar?

Redki aşireti, Koseyi babası nerelerde yaşar? Bu videoda anlatılmış.

Redki Aşireti ve Rus Devleti

Redki aşireti, yüzlerce yıl Rusların hakimeyeti altında olan Erivan'da yaşadı. Ruslar hiç bir şekilde Redki aşiretine karışmıyordu.

İdam Edilen Redkiler

1900lü yılların başlarında Redki aşiretinden iki kardeş Rusya tarafından idam ediliyor. Bu videoda o olay anlatılıyor.

Azeri Belgelerine Göre Gilanlar Köyündeki Redkiler (1831)

Azeri araştırmacı yazar Nazir Ehmedli tarafından hazırlanan "Haqq nahaqq, seçiler haqq divanında" isimli kitapta, 1800'lü yıllarda Erivan'da yaşayan Azerileri hakkında belgelerle bazı bilgiler verilmektedir.