Yer isimlerinde Redkilerin izi

Bu yazımız da Redkilerle ilgili yer ve mekan isimlerini vereceğiz.

Ermenistan'daki Qecerevat köyü, ismini şuan torunları Iğdır Pılur köyünde yaşayan Qecer Axa'dan almıştır. Bu köy, onun köyüydü. Ahmedê Gogê'nin doksanlı yıllarda çıkan "Dengê kal û bavê me" isimli kitabında bu köyün yıkıldığını şuan kullanılmadığını söyler.

Redki aşiretinin eski bir köyü olan Iğdır Hıdırlı'da, Şkefta Redka, Kaniya Redka isimli çeşme ve mağara var.

İran'da Şıblokent köyü, şuan torunları Kağızman Tıllık köyünde yaşayan Parlak ailesinin dedesi Şıblo'dan almış. Bu köy, onun köyüydü.


Iğdırda Hıdırlı köyü, şuan torunları Ağrı Ziro köyünde yaşayan Aslan ailesinin dedesi Xıdır'dan almıştır. Bu köy, onların köyüydü.

Iğdırda Goma Sımo bölgesi, ismini şuan torunları Ağrı Aşkale köyünde yaşayan ailelerin dederi Sımo'dan almıştır.

Ermenistanda Gelîyê Cewer Axa, ismini Guli Cewer Axa'dan almıştır. Elegez dağında, Heççe tepesine yakındır.

Ağrı Dağının eteğindeki Kolê Ewlo Yaylası, ismini Tuzlucada yaşayan Gültekin ailesinin dedesi Ewlo'dan almıştır.

Halende Redki aşiretinin yaşadığı Digor Şewana Memka köyü, ismini Redki aşiretinin Memki kolundan almış. Eskiden burada Memki kolundan aileler çok olduğu için bu isim ile tanınmış.

Ağrı Taşlıçay'ın kuzeyindeki Koçbaşı yaylasındaki Warê Esê Beko (Arê Esê Beko), Redki aşiretinin eski liderlerinden Esê Beko'nun (Esat Malgaz) ismini taşır. Bu yayla kendisine aitti.

Tuzluca ile Kağızman arasında Tujıkê Mıhê Sılêmin isimli bir dağ var. Mıhê Sılêmin, Torına Malbatê'nin babasıdır. Mıhê Sılêmin'in, Torına Mala Kose kabilesinin babası Kosê Sılêmin ile kardeş olduğu söylenir.

Ağrı Diyadin Heci Xalıt (Hacı Halit) köyü, Şuan Ağrı Taşlıçay Extiyar (Alakoçlu) köyünde yaşayan Redkan aşiretinden Kaya ailesinin dedesidir. Aile, bu köyden Extiyar'a göç etmiştir.

Çaldıran Yukarı Sağmalı köyünün gerçek ismi, Noşara Heciya'dır. Heciya, Redki aşiretinin bir kabilesidir. Ağrıdaki Redkilerin merhum lideri Mehmer Şerif Bulan, bu kabiledendir. Bu köyün isminin hikayesi hakkında kesin bilgiye sahip değiliz.

Iğdır Kolikent köyünün ismi 1928 yılına kadar Gulikend idi. Gulikend köyünün ismi Redki aşiretinin merhum lideri Guli Cewer Ağa (Cehavir Ağa Şemseddinov)dan gelir. Guli Cewer Ağa'nın mezarı da bu köydedir.

Doğubayazıt Korım köyündeki Warê Hesen Ağa bölgesi, şuan Malazgirt Bızırxane köyündeki ve Ağrı Eleşkirtte yalayab baı ailelerin dedesinin ismini taşır. Söz konusu aileler bu köyden göç etmişler.

Mardin Artuklu Yalım Belediyesinin Kürtçe ismi, Redka'dır. Redki aşireti ile bir alakası varmıdır, bilmiyoruz. Bu köyün isminin hikayesi hakkında kesin bilgiye sahip değiliz.

Maku'daki Elehaco köyünü, Iğdır Çamurlu köyündeki aileler kurmuş. Elo ve Haco onların dedeleridir.

Maku'daki Eleferec köyünü, Redki aşireti Hesepêxas kolundan Eleferec sülalesi kurmuş.

Sarıkamış Alakilise köyünün yeni ismi Şehitemin'dir. Redki aşiretinden Xelife Heci İsmail oğlu Mehmet Emin burada Ruslara karşı savaşıp hayatını kaybedince, köye onun ismi verilir. Mezarı aynı köydedir.

Ağrı'da bir bölge ismi olan Çekeman, ismini Redki aşiretinin Çekemi kolundan almıştır.

Rewan'da, Elegez dağındaki bir vadinin ismi Geliyê Xelife İsmail'dir. O vadide ayı Xelife İsmail'e saldırdığı için o isim verilmiş. Xelife İsmail, Iğdır Evci köyündeki Göre ailesinin dedesidir.

Erivan'dan Rostem Hesoyan'ın, Iğdır Evci'den Salih Timar'a anlattığına göre; Axmixan Yaylalarının isminin hikayesi şu şekildedir; Axmixan'da iki küçük göl var. Qazi Gol ve Kani Gol. Redkan aşiretinden Xanê isimli çok güzel bir kız bu göllerde boğulunca, oraya Ax mı Xanê (Axmıxanê) denilmeye başlanır. Axmıxanê'nin sonundaki ê harfi zamanla kullanılmayıp, Axmıxan denilmeye başlanır. 

Elegez'e yakın Axmixan Yaylasında bir göl Redki Aşireti beyi Eleşref Beg'in ismini taşır. Gola Beg deniliyor. Gölün olduğu alanın ismi ise Warê Eleşref Begê'dir. Eleşref Beg sürekli burada yüzdüğünden, bu isim verilmiş.

Qeleça Elixan: Özalp'da Şemsettin köyünde, köyün karşısındaki iki dağın arasına verilen isimdir. Elixan, Şemsettin köyü Redkanlılarındandır. Qeleça Elixanê Mistê;

Asıl Feqe Eli olan Eli Xan'a Tahırhanê Qeleniyênin vefatından sonra torına mala Şero tarafından kendisine Tahır Xan'ın kum koloz vb özel eşyalarının hediye edilmek suretiyle Xan unvanı verilmiştir. Ruslarla yapılan çatışmalarda arşiv kayıtlarında Alihan Mevzileri sıradağları olarak geçen ve yörede Kuruhayal dağları olarakta bilinen bölgede Redkilerden ve Heyderanlılardan   yaklaşık 25 kişi şehit düşmüştür. Eli Xan Miralay olarak Ruslarla savaşmış, onlara ağır kayıplar vermiştir. Bir Redki olarak ismi Alihan Mevzileri sıradağları olarak kayıtlara geçmiştir.

Ağrı Çat Ali Paşa (Gundê Çata Elî Paşa) köyü, Hüseyin Ağa Çongdeve'nin oğlu Qasım Xan'ın oğlu Ali Paşa'nın ismini taşır. Bu köydeki Redkiler de Ali Paşa tarafından buraya getirilmiş.

Ağrı Dağında Guhıra Evdi Ağa isimli bölge, Guli Cewer Ağa'nın kardeşi Bışar Ağa'nın oğlu Evdi Ağa'nın ismini taşır. Bu bölge kendisine aitti.

Ağrı merkez Kazlı (Qazi) köyüne, Qaziyê Qerebekır, Qaziyê Nehiyê ve Qaziyê Redka denilir. Qerebekır, bu köyde yaşayan Redkanlılardan, Akbulut ailesinin dedesidir.

Ermenistan'da, şuan Êzdi Kürtlerin yaşadığı Mirek köyündeki bir vadiye, Newala Beg, Newala Begê Cewer Ağa deniliyor. Mireklilerin söylediğine göre Guli Cewer Ağa, çadırını oraya kurarmış.

Ağrı merkeze bağlı olup, Redkanlıların yaşadığı Kevırê Kejo köyü, Redkanlıların ismini taşır. Kejo, bu köydeki Kılıç (Mala Eliyê Kejo) ailesinin dedesidir.

Ağrı Eleşkirt Xaçıli köyüne bağlı Goma Posto mezrası, ismini bu mezrada yaşayan Anar ve Kaymak ailelerinin dedesi Posto'dan almış. Posto denilmesinin sebebi de; dedeleri Yusuf, yanında sürekli bir geyik posto taşıyıp, üzerinde namaz kılarmış. Bundan dolayı ona Posto lakabı verilmiş. Kurdukları köye de bu isim verilmiş.